sábado, abril 20, 2024
21.7 C
Asunción
InicioSin categoríaMBA'ASYRUVICHA YVOTYTY

MBA’ASYRUVICHA YVOTYTY

Categoría

Fecha

 

Ohai: David Galeano Olivera

Péina ohechajey araresa ko aranduka porãite hérava “El jardín pandémico – Mba’asyruvicha yvotyty”, ohaíva mbo’ehára arandu Benjamín Fernández Bogado. Ipype ha’e omboguapy umi mba’e añetehápe ojehúva ko yvórape, péicha ohechauka ñandéve umi mba’e iporã, hekokatu, hekorory ha ñanembopy’aguapýva ha’éva yvotytýicha ha avei umi mba’e ivai, hekomarã, ijetu’u ha ñanemongyhyjéva ha’éva añetegua.

Mbo’ehára Benjamín Fernández Bogado niko peteĩ arapysandu, péva he’ise ohecha ha ohenduha umi mba’e ojehúva ko arapýpe, ñande jerére, ñande rekohápe; ja’ekuaa hese oñandupypukuha ñane rembiasa. Umi mba’e ha’e ohecha ha ohendúva, ñande ndajahechavéi ha nañahenduvéima ñane rembiapo hetágui terã heta jey nahesakãporãvéigui ñandéve umi mba’e ojehúva ñande rekovépe ha ñande rekohápe, taha’e ñane retãme térã ko yvóra jaikohápe.

Ko mba’asyruvicha, ojekuaavéva koranovírupe, ojeity ko yvora ári ha amoambuepaite ñande reko. Pe koronavíru mboyve jaiko peteĩ hendáicha ha ko’áĝa katu jaguata kyhyje ambue tapére, jaikuaa’ŷre gueterei mba’éichapa ñasēta ko mba’asyruvichágui ha jahechakuaa avei pe “mba’asyruvicha yvotyty”, oĩháme yvotyty ha añeteguáva.

Ko arandukápe ijapohare ohesa’ŷijo mbeguekatu ha hekopete umi mba’e oguerúva heseve mba’asyruvicha, péicha: teko yma (el viejo orden), ñanemba’ete ha yvoragua (lo local sobre lo global), mba’ejoguareko ñemboyke (el fracaso del consumismo), tembikuaaty ñemoha’eño (la ciencia confinada), polítika ha’e’ŷva (la absurda política), kyhyje añeteguágui (el temor a la realidad), mba’ekuaa’ŷ py’ara’ã (la incertidumbre como provocación), avarekoitére ñekotevē (la urgencia del humanismo), arandu ñemomba’eguasujey (la revalorización de los saberes), tenonderã tekoha ñangareko reheve (futuro con naturaleza), jeikove pyahu (la nueva normalidad). Opa ko’ã mba’e ohesa’ŷijo Mbo’ehára Benjamín Fernández Bogado ha upekuévo ohechauka ohóvo pe tape pyahu tekotevēva jaipykúi maymavéva.

Mba’asyruvicha rupi ñanohējey iñongatuhágui ha ñamboyvytujey umi mba’e ombojeguáva yvypóra reko ha umiva rupi jajoecharamojey ogapýpe, ñañomongeta, ñañoandujey yvyporaháicha, ñañopytyvõ, jajoechakuaa ojoapytépe ha upéva rovái katu oĩ avei, tuichaháicha, pokarē, ñeñopichãi, py’atytýi, jehasa asy, mboriahu, mba’epota ha tavy. Tenondegua ha’e yvotyty ha ipahapegua katu añetegua.

Ko mba’asyruvicha niko, he’iháicha ko aranduka apohare,ojogua peteĩ yvyryrýi guasuetépe onohēva heko jepiveguágui ñande rapichakuérape ha ñandereraháva tape jaikuaa’ŷvare ha jaguerovia’ŷva rupi. Oje’emi ñandéve umi mba’e ojehuhájepi yma umi ñorairõ guasúpe ha ñandéve katu ñanderupyty umíchagua mba’e ko’áĝa ñorairõ’ŷre ha jaikuaa’ŷ rehe avei mávandipa ñañorairõ, jaikuaa’ŷre mávapa oĩ ñane renondépe.

Pe mymbachu’i (koronavíru) rupi ñamaña pypukuve ñandejehe ha ñandepype, peteĩteĩ ha opavavéva, hembýgui ñandéve umi aravo, jaikógui ñembotypýpe ha ndaikatuvéigui ñasē ñande rógagui; ha upeichahápe jahechakuaa jejavy, mba’e jajapovaíva, avei jahechakuaa máva mávapa umi heko ñembotavýva, tekotuju ha pokarē. Teko yma ndaha’éi mba’e ijapyra’ŷva, ndaha’éi hekovepukúva, oimeraē mba’éicha oguereko ipaha, ijapy. Umi mba’e ñanembopochy, ñanemboruguyraku jepémo jaheka pe vy’a sapy’agua jarekova’ekue ñande reko ymaguarépe.

Ipahaitépe, mbo’ehára Benjamín Fernández Bogado he’i ñandéve ko mba’asyruvicha aja opavavéva jakyhyjeha, ñañeñandu’i ha ñandepy’atytýiha ñamopu’ã ha ñamombarete haĝua peteĩ teko pyahu.

Ha’ehaguéicha ñepyrũrãme, ko aranduka iporã, hekokatu ha hekopotĩ. Tekovetē aipórõ opavavete ñamoñe’ē jahechakuaa haĝua ñande rekovépe mávapa yvotyty ha mávapa añetegua…

Equipo Periodistico
Equipo Periodistico
Equipo de Periodistas del Diario El Independiente. Expertos en Historias urbanas. Yeruti Salcedo, John Walter Ferrari, Víctor Ortiz.
Artículo anterior
Artículo siguiente